قرآن‌شناسى جلد 1 (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن 6)

قرآن‌شناسى جلد 1 (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن 6)

وزیری، شومیز، 368 صفحه، چاپ اول 1376، چاپ ششم 1394.

این كتاب قسمت ششم از درس تفسیر موضوعى است كه به قلم فاضل ارجمند حجت‌الاسلام والمسلمین رجبى در دو جلد تنظیم و تدوین و به همت انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(رحمه الله)  چاپ شده است. هم‌چنین، ویراست جدید این نوشتار با تصحیح و ویرایش حجت‌الاسلام والمسلمین حمید آریان در سال 1387 تجدید چاپ شد.

در مبحث راهنماشناسى (قسمت پنجم معارف قرآن) به بحث معجزات پرداخته شده است. در آن مقام، كتاب الهى قرآن، معجزه اصلى پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) معرفى گردیده و این كتاب با كتب آسمانى پیشین مقایسه شده است. سپس بحث در همین جا خاتمه مى یابد تا در مبحث قرآن شناسى با تفصیل بیشترى از این معجزه جاودان سخن به میان آید.

امّا در این كتاب (قرآن شناسى) چون فرض بر آن است كه خواننده ایمان و اعتقاد راسخى به قرآن ندارد و تنها از این رو به آن مراجعه كرده است كه دفع ضرر محتمَل، واجب عقلى است، و از سوى دیگر، قرآن خود را یگانه مایه سعادت بشر دانسته، كه مخالفت با دستورات آن، هلاكت ابدى را در پى خواهد داشت، مى كوشد تا به كمك خودِ قرآن، آن را بشناسد. از این رو، در این كتاب در واقع تعریف قرآن و شناسایى آن را از زبان خود قرآن مى خوانیم و برآنیم كه ببینیم قرآن چگونه معجزه بودن خود را اثبات كرده است. مطالب كتاب در چهار فصل تنظیم شده است:

فصل اول به عناوین و اوصاف قرآن مى پردازد. این عناوین و اوصاف به دو دسته «اصلى» و «تبعى» تقسیم گشته اند. در قسمت اول، عنوان هایى از این دست مورد توجه قرار گرفته است: كتاب، كتب، صحف، بیان، تبیان، علم، حدیث، احسن الحدیث، صدق، حق، حق الیقین، بلاغ، حكمت، فرقان و...، و در قسمت عناوین و اوصاف تبعى، عنوان هایى از قبیل: على، حكیم، عظیم، ثقیل، كریم، مجید، مبارك، عزیز و... بررسى شده است.

عنوان فصل دوم «نزول قرآن» است. در این فصل از معناى نزول، نازل كننده قرآن، كسى كه قرآن بر او نازل شده، كیفیت نزول، انواع نزول، زمان و دفعات نزول بحث شده است.

فصل سوم «دلایلِ از سوى خدا بودن قرآن» آیات بیانگر دلیل عقلى، وجوه اعجاز قرآن، حل چند شبهه، امّى بودن آورنده قرآن و حل چند شبهه در این باره، آیات بیانگر دلیل نقلى، نوید انبیاى پیشین به نزول قرآن مورد بحث قرار گرفته اند.

فصل چهارم «مصونیت قرآن از تحریف» است. شواهد تاریخى، دلیل عقلى، دلیل روایى و دلایل قرآنى بر عدم تحریف قرآن، دلایل معتقدان به تحریف و نقد این دلایل، مطالب این فصل را تشكیل مى دهند. البته انواع تحریف نیز در مقدمه این فصل ذكر گردیده است.