علامه مصباح: آفت اصلی بین مردم و حتی دینداران تسامح نسبت به اصلی ترین مسأله زندگی است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با جمعی از دانشجویان دانشگاه طبرستان با اشاره به اینكه غیر از تفاوت‌های مربوط به رنگ و زبان که همواره در میان انسان ها وجود دارد، اختلافات فراوانی در رفتار، گفتار، منش و اهداف مشاهده می شود، اظهار داشت: ریشه این اختلافات در نوع نگرش به هستی است و این نوع نگرش را می توان به دو دسته كلی تقسیم كرد.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، نگرش اول را بینشی مبنی بر منحصر دانستن هستی در موجودات مادی و محسوسات دانست و خاطر نشان كرد:  بر اساس این بینش هیچ اعتقادی نسبت به ماوراء طبیعت، خدا و پیامبران وجود ندارد.  بر اساس این نگاه هر انسانی باید بتواند بهتر زندگی كند، لذا در اومانیسم و انسان محوری مطرح می‌شود که انسان باید از این دنیایی كه به طور اتفاقی در آن پدید آمده، تا حد ممكن نهایت لذت را ببرد، از این رو اصالت لذت نیز از دیگر نتیجه‌های این بینش است.

وی اصالت فرد را از دیگر نتایج این نگرش دانست و افزود: بر طبق این نگرش، سایر مسائل و افراد اهمیت كمتری می یابند و به نوعی اصالت فرد از آن تداعی می شود؛ از طرف دیگر بر اساس این نگاه انسان همواره خود را محق دانسته و به دنبال مطالبه حق خویش از دیگران، طبیعت و حكومت است و حتی اگر فرد معتقد به وجود خدا هم باشد، به دنبال مطالبه حق خود از خداست.

عضو خبرگان رهبری افزود: از این روست كه گاهی عنوان می شود، انسان دوران مدرنیته دارای ماهیت دیگری است، چون به دنبال مطالبه حق است و حتی اگر تن به قانون داده و به دیگران خدماتی می رساند، از روی اجبار است، چرا كه تأمین منافع وی و استفاده از خدمات دیگران متوقف بر این امر است.

وی با بیان اینكه  نگرش دیگری نیز به هستی وجود دارد كه بر اساس آن، خداوند صاحب اصلی هستی دانسته می شود ادامه داد: بر اساس این بینش حقیقت انسان، روح اوست كه باقی می ماند و بدن تنها مركبی برای روح بوده و بعد از مرگ هم باقی می ماند.

آیت الله مصباح یزدی افزود: بر اساس این دیدگاه، زندگی مادی تنها دورانی جنینی است برای آماده شدن برای زندگی اصلی كه همان آخرت است، یعنی همانگونه كه انسان  9 ماه در درون رحم مادر با وراثت و عوامل مختلف ساخته و از بدن مادر تغذیه می‌شود، بعد از تولد هم در واقع دوران جنینی دومی را می‌گذراند كه خودش باید خود را بسازد برای تولد در جهان ابدی كه فانی نخواهد شد.

وی با اشاره به تفاوت عمیق این دو نگاه افزود: تفاوت این نگاه كه انسان به طور اتفاقی از روابط زن و مردی از روی هوس پدید آمده، با این نگاه كه انسان دارای روحی الهی است و جاودانه است، تفاوت بین متناهی و نامتناهی است كه نمی توان نسبتی برای آن در نظر گرفت.

علامه مصباح یزدی با بیان اینكه ریشه این اختلاف، نوع نگاه به هستی است، اظهار داشت: بر اساس نگاه اول انسان همواره به دنبال حق خود بوده و لذت گرائی را بر هرچیزی مقدم می داند، در حالیكه بر اساس نگاه دوم، انسان خود را مخلوق كوچك خداوند می داند و بر اساس آن خدا را طلبكار خود می داند و دائما در فكر شناخت تكلیفش دربرابر خدا و عمل به آن است.

عضو خبرگان رهبری با بیان اینكه در بین خداپرستان نیز دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، اظهار داشت: در یك دیدگاه خداوند، انسان را آفریده و او را رها كرده است و تنها رابطه انسان با خدا خالقیت و مخلوقیت است، به عبارت دیگر مانند ساعت سازی كه ساعت را به حركت در می آورد و این ساعت برای استمرار حركت خود نیازی به ساعت ساز ندارد، اما نگاه دیگر این است كه خداوند نه تنها خالق انسان هاست، بلكه انسان ها در ادامه نیز به او نیاز دارند؛ كه كاملترین تبیین از این نگاه در دین اسلام است و بر اساس آن، خداوند خالق انسان‌ها و جهان است و انسان هرلحظه وابسته به اوست كه به ربوبیت  تكوینی تعبیر می شود؛ و از طرفی تنها اوست كه حق قانونگذاری و تعیین تكلیف برای انسان را  دارد كه به ربوبیت تشریعی  تعبیر می شود.

وی با اشاره به اینكه تفاوت نتایج این دو نگاه از لحاظ كمی تفاوت بین محدود و نامحدود است، اظهار داشت:  لذا انسان ابتدا باید نوع نگاه خود را روشن كند. اگر اثبات شد كه خدایی وجود ندارد، پس چرا  به خود زحمت دهد، بلکه تا آنجا كه می تواند باید از زندگی لذت ببرد؛ اما اگر احتمال داد كه خدایی وجود دارد که او را برای رسیدن به بالاترین کمال ممکن آفریده است، باید تحقیق كند و به دنبال بهترین دین برود تا به بالاترین كمال برسد.

استاد اخلاق حوزه علمیه افزود: آفت اصلی ما انسان ها این است كه در جدی ترین مسأله زندگی تسامح می كنیم كه متأسفانه این آفت در بین دین‌داران هم وجود دارد، چرا كه اگر به بینش خود مبنی بر وجود خدا و معاد ایمان داریم، باید ببینیم تا چه اندازه رفتارهای خود را بر اساس آن تنظیم كرده‌ایم؟ آیا رفتارهایمان برای دنیا و آخرت را نسبت به اهمیتشان اولویت‌بندی كرده‌ایم؟ آیا اعمالی كه برای آخرت انجام می دهیم چندین برابر اعمالی است كه برای دنیا انجام می دهیم؟

وی سپس با اشاره به آیاتی از قرآن كریم افزود:  قرآن دائما ما را به تفكر وا می دارد و نتیجه دقت در آنها این است كه باور كنیم كه بنده ایم و باید بندگی كنیم و اگر به این حقیقت رسیدیم می توانیم به كمالی برسیم كه باور كردنی نیست.

علامه مصباح یزدی با اشاره به اینكه تغییرات تمدنی و توسعه جوامع در این بینش اثر نمی گذارد، اظهار داشت: باید سعی كنیم در برنامه های زندگی مان، زمانی را برای فكر كردن و مطالعه كردن درباره اصلی ترین مسائل زندگی قرار دهیم، چرا كه نوع بینش ما در تمام زندگی ما اثر دارد.

وی با اشاره به آیاتی از قرآن كریم ادامه داد: اینكه قرآن بر ذكر و تذكر تأكید می كند، از اینروست كه  انسان می‌تواند بفهمد و واقعیات را درك كند، اما بسیاری از مواقع غافل و بی خیال است؛ كه باید به او تذكر داده شود، لذا ما باید سعی كنیم حداقل لحظاتی در روز را درباره رابطه خود با خدا فكر كنیم و بیندیشیم چه وظیفه ای در مقابل خدا داریم و او تا چه میزان می توند نعمت به ما بدهد و یا از ما بگیرد؟ و بر اساس دستور خدا، وظایف ما در رابطه با خانواده تا مسائل بین المللی چیست؟

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به اینكه اگر به این بینش باور داشته باشیم و به آن عمل كنیم،  در زندگی آرامشی داریم كه هرگز احساس شكست نخواهیم كرد، اظهار داشت: بر همین اساس است كه امام(ره) علیرغم اینكه در زمان بمباران و جنگ در حال نوشتن وصیت نامه است با نهایت اطمینان و آرامش می نوسید: « با دلی آرام و قلبی مطمئن...»، چون می داند كه در عمل به وظیفه كم نگذاشته و دلیلی ندارد كه از خداوند مهربان و كریم ترسی داشته باشد.

وی ادامه داد:  اگر انسان رابطه اش را با خدا درست نكرد، اسباب مختلف مادی، دشمن، و حوادث غیر مترقبه او را در اضطراب و ناآرامی فرو می‌برد.

وی در پایان خاطر نشان كرد: بكوشیم بینش خود را تصحیح كنیم و رابطه خود را با خدا بیشتر كنیم تا بیشتر از مهر او استفاده كنیم.

گفتنی است دیدار جمعی از دانشجویان دانشگاه طبرستان با علامه مصباح یزدی پنجشنبه 9 آذرماه در سالن همایش های موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.