آیت‌الله مصباح: تکیه بر عقل با قطع نظر از وحی و نبوت، شاخصه جاهلیت مدرن است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار آیت‌الله مصباح، ایشان در دیدار با طلاب مدرسه علمیه امام خمینی (ره) تهران که در تاریخ 6 خرداد 1393 برگزار شد ضمن تبریک فرارسیدن عید مبعث به پیشگاه مقدس ولی عصر ارواحنافداه و نائب‌شان مقام معظم رهبری، خاطرنشان کرد: عید مبعث بزرگ‌ترین عید بشریت است.

ایشان یادآور شد: احترام ما به این عید و صاحب آن تابع شناختی است که از این نعمت عظیم الهی داریم و به همان اندازه که این نعمت را بزرگ ارزیابی کنیم، خود را بدهکار و موظف می‌دانیم که شکرگزار باشیم.

علامه مصباح با توضیح تأثیر بعثت آن حضرت در سعادت انسان‌ها، اظهار داشت: بعثت پیغمبر اکرم صلی‌الله و علیه و آله و سلم در برهه‌ای از تاریخ اتفاق افتاد که تقریبا جامعه عرب در نهایت سقوط بود و از هیچ مزیتی در جهت علمی، فرهنگی، اقتصادی و انسانی، برخوردار نبود، ولی بعثت آن حضرت تمدنی را در جامعه عرب پایه گذاشت که منشأ ترقی و توسعه در کل جهان شد.

وی با اشاره به این‌که بعثت پیامبر صلی‌الله و علیه و آله رشد ارزش‌های انسانی در جامعه را به همراه داشت، یادآور شد: عدالت، آزادی، شرافت و کرامت انسان از آثار بعثت پیغمبر اکرم و تعالیم ایشان است که هنوز هم پایدار می‌باشد.

علامه مصباح با بیان این‌که این آثار عمدتا با زندگی انسان‌ها در این جهان ارتباط دارد، خاطرنشان کرد: برای درک اهمیت بعثت برای انسانیت باید دید که خود پیغمبر اکرم و اهل‌بیت صلوات‌الله علیهم اجمعین چه ارزشی برای انسان قائل بودند، کرامت انسان‌ها را در چه می‌دیدند، و نقشی که این دین می‌تواند در سعادت انسان‌ها داشته باشد، منحصر به همین‌هاست یا همه این‌ها فرع چیز دیگری است.

ایشان با اشاره به فرازی از نهج‌البلاغه، ادامه داد: امیرالمؤمنین می‌فرماید: خداوند فطرت انسان را طوری خلق کرده که خود به خود گرایش به خدا داشته و عهد و پیمانی تکوینی با خدا دارد، اما این عهد و پیمان مورد غفلت قرار می‌گیرد، و انبیا آمده‌اند تا وفای به این پیمان را مطالبه کنند.

وی در توضیح فراز‌ دیگری از کلام امیرالمؤمنین تصریح کرد: هدف دوم انبیا یادآوری نعمت‌های الهی است که شامل نعمت‌های فردی، خانوادگی، ، روحی، معنوی، و اجتماعی می‌شود که باید شکرش را به جا آورد.

آیت‌الله مصباح در ادامه به توضیح فراز «وَ یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول» پرداخت و خاطرنشان کرد: خدای متعال به همه انسان‌ها نیرویی به نام عقل داده که اقتضائاتی دارد، چراغی است که نورافشانی می‌کند و راه‌های ظلمانی را روشن می‌کند، و کجی‌ها را نشان می‌دهد، ولی در بسیاری از اوقات عقل زیر پرده‌های ضخیمی دفن می‌شود، که به تعبیر امیرالمؤمنین وظیفه انبیا این است که عقل‌های مدفون شده زیر پرده‌های ظلمانی هوای نفس را برانگیزانند، گردگیری و غبارزدایی کنند تا عقل روی کرسی حکومت خودش بنشیند، نورافشانی کند و راه را برای مردم روشن کند.

وی افزود: وظیفه چهارم انبیاء با توجه به «وَ یَحْتَجُّوا عَلَیْهِمْ بِالتَّبْلِیغ» این است که پیام‌هایی که خدا داده توسط انبیا به مردم برسد و حجت را بر انسان‌ها تمام کنند، زیرا بسیاری از اختلافات، مشاجرات، و نبردها به دلیل اختلاف نظر مردم دربارة حق است و خدا انبیا را فرستاده تا میزانی برای شناختن حق و باطل باشند و راهی برای راهنمایی مردم نشان بدهند.

علامه مصباح با بیان این‌که همه انبیا امت خود را بشارت به نبی بعدی و تکمیل دین و شریعت می‌دادند، خاطرنشان کرد: ویژگی پیغمبر اسلام در مقام تشریع این است که در میان 124هزار پیغمبر، تنها پیغمبری بود که فرمود: دستورات اسلام تا روز قیامت کافی است و اگر این‌ها را درست عمل کنند به سعادت دنیا و آخرت خواهند رسید.

ایشان یادآور شد: ‌اگر ما این را باور را داشته باشیم که سعادت دنیا و آخرت ما در گرو عمل به شریعت اسلام است ــ که قطعا چنین می‌باشد ــ باید رفتار و عملکرد ما بهتر از این باشد.

وی با اشاره به گفته برخی که ادعا می‌کند با قطع وحی و نبوت، عقل جای آن را می‌گیرد، تصریح کرد: قبل از این‌که انبیا مبعوث بشوند هم عقل بود، و انبیاء برای کمک کردن به عقل مبعوث شدند ، «وَ یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول»، زیرا عقل‌ غبار می‌گیرد و زیر پرده‌هایی از هوا و هوس‌ها مدفون می شود، و به همین دلیل کسانی که ادعای عقل دارند ولی دین را زیر پا می‌گذارند چه فسادهایی به بار می‌آورند، چه حرف‌های بی‌مبنایی می‌زنند و چه رفتارهای نامعقولی دارند، و این همان جاهلیت است که الان با شکل و لعابی دیگر رخ نموده است.

وی افزود: اراده الهی بر این تعلق گرفته بود که بعد از رحلت پیغمبر اکرم تا حدود دویست و پنجاه سال دوازده معصوم که در تفسیرشان اشتباه نکنند در میان مردم حضور داشته باشند تا میراث پیغمبر را تفسیر کنند و چراغ هدایت جامعه اسلامی قرار گیرند تا قرآن در جامعه بتواند نقش خودش را ایفا کند.

ایشان با طرح این سؤال که: آیا بعد از غیبت امام عصر عجل‌الله فرجه‌الشریف، مردم احتیاجی به شناختن معارف قرآن و تفسیر مجملاتش ندارند، چنین پاسخ داد که خدای متعال راهی را در بین امت قرار داد که‌ کسانی بتوانند این نقش امام را ادامه دهند، و فرمایشات پیغمبر و ائمه اطهار را بیاموزند و به دیگران تعلیم بدهند، زیرا «العلماء ورثة الانبیاء».

علامه مصباح تأکید کرد: این کار از راه وحی و الهام خاص نیست، بلکه راهش این است که کسانی بروند درس بخوانند و آن نقشی را که امام باید در جامعه ایفا کند، در یک مرتبه نازلی ایفا کنند: «فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ».

وی افزود: از زمان غیبت تا کنون هیچ گاه زمین خالی از علمایی نبوده که بتوانند راه صحیح اهل‌بیت را به مردم نشان بدهند، و در نتیجه همان طور که ما برای مبعث به عنوان بزرگ‌ترین نعمت الهی برای سعادت ابدی احترام قائلیم، باید در مرتبه نازل‌تری برای وجود علمای بزرگ هم این احترام را قائل باشیم چون این‌ها هستند که هدف بعثت را ادامه می‌دهند و نقش امام معصوم را در این زمان ایفا می‌کنند.

آیت‌الله مصباح یادآور شد: بی‌جا نیست که ما در میان علمای بزرگ‌مان برای حضرت امام (ره) و جانشین‌ شایسته شان لقب امام را انتخاب کرده‌ایم، برای این‌که این بزرگواران هرچند مقامی غیبی و خارق‌العاده ندارند، ولی مرتبه‌ای از وظایف امامت را عهده‌دار هستند و تأثیرشان در جامعه مثل تأثیر پیغمبر و امام در جامعه است.

ایشان در پایان در توصیه به طلاب خاطرنشان کردند: تلاش کنید که اسلام را خوب یاد بگیرید، تک بعدی نگاه نکنید، بلکه اسلام را به صورت جامع و نظامی منسجم شناخت و به مردم معرفی کرد، و دوم این‌که در این راه قبل از دیگران عامل باشید و در رفتارتان اخلاص داشته باشید.

برای دریافت صوت و متن این جلسه اینجا را کلیک کنید!