انتقاد علامه مصباح از اکتفا به دروس سنتی حوزه

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: آنچه مهم است این است که آیا بسنده کردن به دروس سنتی حوزه و خواندن آن، صحیح است و یا وظیفه دیگری در کنار آن داریم؟ بر اساس تقسیم مشهور، دین از سه بخش احکام و اخلاق و اعتقادات تشکیل می شود و فقه و اصول تنها به بخش احکام می پردازد و نیازها در دیگر بخش ها، به خصوص اعتقادات که مورد تهاجم است، با این دروس تأمین نمی شود. فساد اخلاقی از سوی دیگر و تکالیف اجتماعی نیز مسأله دیگری است که نسبت به آن ها مسئولیم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در جمع تعدادی از اساتید مدرسه علمیه رشد، با اشاره به نعمت عظیم انقلاب اسلامی گفت: شاید بین میلیاردها نفر، افراد معدودی باشند که از نعمت هایی که در اختیار ما قرار گرفته است، برخوردار باشند؛ لذا از نظر عقل و شرع، وظیفه شکرگزاری و سایر وظایف ما بیشتر است؛ لذا باید احساس کنیم کمتر کسی به اندازه ما روی زمین وظیفه دارد.

علامه مصباح یزدی با بیان این که یکی از مصادیق انجام وظیفه، اهتمام به تربیت نوجوانان و نسل آینده است، ادامه داد: همان گونه که ما از پدر و مادر و اساتید یاد گرفته‌ایم و آن ها بر ما اثرگذار بوده اند، نسل جدید نیز همین گونه است و به هر حال شما بر آن ها تأثیرگذار هستید.

وی با اشاره به این که ما در ساختن نسل آینده نقش خواهیم داشت ادامه داد: لذا این مسأله بار سنگینی بر دوش ما ایجاد می کند؛ چراکه ممکن است میلیون ها نفر در آینده راهشان تغییر کند؛ همانطور که علما و اساتید گذشته، مسیر ما را تعیین کرده اند؛ اگر حرکت امام (ره) نبود، ما کجا بودیم و چه می کردیم؟ البته خداوند هم وی را با بندگان صالحش یاری کرد؛ اما بالاخره شروع این کار از یک نفر یعنی امام (ره) بود و خیلی از افراد نیز با امام موافق نبودند و برخی از آن ها تصریح می کردند که کار امام (ره) اشتباه است.

وی با اشاره به اثر انقلاب اسلامی در کشور و جهان اسلام و دنیا افزود: کمتر زمانی بوده است که طلابی بتوانند نقش عظیمی در جامعه ایجاد کنند. در زمانی اصلا طلبگی یک نوع گدایی محترمانه در جامعه محسوب می شد، اما امروز وسایلی در اختیار طلاب است که می توانند در سرنوشت جامعه نقش ایفا کنند.

وی با بیان این که باید شاگردانی تربیت شوند که زبان قرآن و روایات را بفهمند و کتاب هایی انتخاب شود که وقت کمتر و اثر بیشتری داشته باشد، افزود: در گذشته گاه سال ها ادبیات عرب می خواندند و در عین حال باز هم حتی از روخوانی صحیح متن عربی عاجز بودند؛ چرا که شیوه خواندن و کتب در دسترس، مناسب نبود.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به این که با همت علامه طباطبائی، تحرکی در علوم عقلی نیز پدید آمده است، ادامه داد: هر چند به حد مطلوب نرسیده است، اما مانند سابق هم نیست.

وی گفت: آیا بسنده کردن به دروس سنتی حوزه و خواندن آن، صحیح است و یا وظیفه دیگری در کنار آن داریم؟ البته در این زمینه نظرها یکی نیست؛ برخی وظیفه اصلی را همین دروس سنتی می دانند و معتقدند نهایتا اگر وقتی شد، به فعالیت دیگر هم پرداخته شود. اما الحمدلله امروز گرایشی در حوزه به وجود آمده که واقعا دروس حوزه را کافی نمی دانند و معتقدند باید در کنار دروس حوزه، کار اساسی صورت گیرد.

علامه مصباح با اشاره به این که پس از 40 سال تلاش در جمع طلاب به این نتیجه رسیدیم که نیاز جامعه تنها با فقه و اصول برآورده نمی شود، ادامه داد: بر اساس تقسیم مشهور، دین از سه بخش احکام و اخلاق و اعتقادات تشکیل می شود و فقه و اصول تنها به بخش احکام می پردازد و نیازها در دیگر بخش ها به خصوص اعتقادات که مورد تهاجم است، با این دروس تأمین نمی شود.

وی افزود: بنده به این نتیجه رسیده ام که باید یک سلسله دروس عمومی برای طلبه ها داشته باشیم و بعد از چند سال، رشته های تخصصی وجود داشته باشند تا طلاب در آن زمینه ها فعالیت کنند.

علامه مصباح یزدی با اشاره به این که اوایل انقلاب در جامعه مدرسین بحث نظام حوزه و تغییرات متناسب در حوزه مورد بررسی قرار گرفت، ادامه داد: آن زمان همه اعضای کمیته ای که برای این امر تعریف شده بود، اتفاق نظر داشتند که باید بعد از چند سال دروس عمومی، وارد رشته های تخصصی شوند.

وی با اشاره به این که واجب ترین کار در این زمان، تقویت مبانی اعتقادی است که از اعتقاد به خدا شروع و تا اعتقاد به ولی فقیه را شامل می شود، ادامه داد: از آنجا که امروز بیشترین تبلیغات سایت های انحرافی و رسانه ها در خصوص تخریب اعتقادات است، لذا کار در این زمینه نیز مهم ترین وظیفه علماست. دشمنان در رسانه ها و سایت ها و شبکه های مجازی، شبهات بسیار زیاد و متعدد، درباره موضوعات مختلف، از نبوت گرفته تا نظام اسلامی، مطرح کرده و در آن ها تشکیک می کنند.

علامه مصباح یزدی با اشاره به این که حتی وهابیت هم به اعتقادات شیعه تاخته و شیعه را مشرک می داند، ادامه داد: این در حالی است که وهابیت در اقلیت هستند و همه اهل سنت، توسل را قبول دارند؛ اما بالاخره تبلیغات اثر خود را می گذارد.

وی ادامه داد: در زمینه احکام هم چنین است؛ به عنوان نمونه در یک کنفرانس بین المللی در مشهد، یکی از اساتید دانشگاه های معروف به صراحت بیان کرده که فقه اسلامی امروز نمی تواند پاسخگوی نیازهای جامعه باشد و نمی توان گفت که حق طلاق به دست مرد باشد و فقط مرد بتواند چند همسر اختیار کند، اما زن نتواند، و اموری از این قبیل. در این شرایط آیا اگر فقه به صورت سنتی پیش برود، می توان نیازهای جامعه را برطرف کرد؟ آیا اگر کاری انجام ندهیم، در پیشگاه خداوند متعال پاسخی داریم؟

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: حداقل باید مراکز تخصصی در این رشته تأسیس شود تا بتواند پاسخگوی شبهات و سئوالات باشد.

وی با اشاره به این که بسیاری از فسادهایی که درجهان واقع شده به دلیل فساد اخلاقی است، ادامه داد: آیا در این زمینه وظیفه ای داریم یا خیر؟ اگر داریم چه باید بکنیم؟

علامه مصباح یزدی مسأله دیگر را انجام وظایف اجتماعی و سیاسی دانست و اظهار داشت: آیا وظیفه ما فقط نماز و مسجد و دعا و فقه فردی است، یا در اجتماع وظایف دیگری هم داریم؟

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با اشاره به این که قبل از انقلاب، امور سیاسی نه تنها امری لازم تلقی نمی شد، بلکه حتی امری ناپسند تلقی می شد، ادامه داد: لذا عالم بزرگی همچون آیت الله کاشانی آن چنان مورد احترام واقع نمی شد، چرا که در سیاست ورود کرده بود؛ اما امام (ره) آمد و گفت باید در امور سیاسی دخالت کرد؛ پای سخنش ایستاد و زندانش را هم رفت و تبعیدش را هم به جان خرید، اما این مطلب را جا انداخت.

علامه مصباح یزدی افزود: اولا آیا وظیفه ای در زمینه سیاسی و اجتماعی داریم یا خیر؟ و ثانیا اگر داریم، باید چه گونه وظیفه خود را انجام بدهیم؟ امروز وظیفه ما در قبال کسانی که سئوالاتی دارند چیست؟

وی با اشاره به این که واقعا برخی جوانان پاسخ سئوال های خود را نمی یابند، ادامه داد: مخصوصا با وجود برخی از احکامی که با حقوق بشر از دیدگاه آن ها نمی سازد؛ حقوق بشری که از هر متن مقدسی برای آن ها مقدس تر است. می‌گوید من نمی خواهم به بهشت بروم؟ من نمی خواهم حق را بفهمم؟ این حق من است! بر اساس حقوق بشر می گویند این چه حقوقی است که مرد می تواند همسرش را طلاق بدهد و زن نمی تواند شوهرش را طلاق دهد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به وظیفه سنگین علما اظهار داشت: آیا می خواهیم نسل بعد مسلمان بمانند یا نه؟ آیا در این حوزه ،رشته مخصوصی وجود دارد که این شبهات را جواب بدهد؟ البته هستند کسانی که خودشان مطالعه کرده و پاسخ هایی یافته اند؛ اما جایی که تدریس کنند و با نظم و برنامه به عنوان سرفصل درسی تدریس شود، وجود ندارد.

 

وی با اشاره به حب دنیا، شهوت و شهرت ، اظهار داشت: آیا باید منتظر بود که یک دانشگاه، فکری برای فساد اخلاقی بکند؟ در شرایطی که این عرفان های کاذب مثل قارچ روییده و رشد می کنند، چه کرده ایم؟ بنده خودم با چشم خود دیده ام افرادی از ایران به هندوستان نزد شخص هندوی بت پرست می روند تا تهذیب نفس و اخلاق یاد بگیرند!!

علامه مصباح یزدی در پایان اظهار داشت: باید در حوزه، نظامی روی کار بیاید که حداقل رشته های تخصصی و منظم و با برنامه برای این امور ایجاد کند و اگر چنین نکنیم ، همه ما مسئولیم.