علامه مصباح: هر قدم خالصانه در راه شناخت دین، پرواز به سوی عرش الهی است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم اظهار داشت: خداوند دارای نوعی رحمت ویژه است كه غیر از انسان نمی تواند آن را درك و از آن بهره ببرد. از جمله مقدمات برای دریافت این رحمت الهی این است كه حركتش اختیاری باشد. برای انتخاب صحیح باید هدف و بهترین راه رسیدن به هدف را بشناسیم، و قدم به قدم جلو برویم، و از امور مزاحم رسیدن به هدف اجتناب كنیم. بسیاری ازمسائل زندگی است كه عقل به تنهایی نمی تواند در آن قضاوت كند و لذا خداوند انبیاء را فرستاده است تا آنچه را نمی دانیم و نمی توانیم با عقل بدان دست یابیم را به ما تعلیم دهند. وقتی این میراث انبیاء در اختیار ماست و امكان شناخت و فهم آن  وجود دارد، ظلم است كه آن را كنار بگذاریم. سزاوار است که دین را بشناسید و نیت خود را در این مسیر خالص كنید؛ که در این صورت، هر قدمی برمی دارید، پرواز به سوی عرش الهی است.

 

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در دیدار با جمعی از روحانیون و اساتید، با اشاره به این كه برای طلاب همواره سؤالاتی درباره علت ورود به حوزه، و تعیین اولویت‌ها از میان مسائل علمی، اخلاقی و بصیرتی و آینده نگری وجود داشته است، ادامه داد: كلید اصلی پاسخ به همه این بحث‌ها این است كه ابتدا به این سؤال پاسخ داده شود كه چرا آفریده شده‌ایم؟

آیت الله مصباح با اشاره به این كه همین سؤال اصلی در درون خود، سؤالات دیگری نیز دارد،‌ افزود: لذا ابتدا باید ببینیم چرا خدا مخلوقات را آفریده است؟ پاسخ اجمالی این است كه كار خداوند متعال، افاضه رحمت است و به دنبال كسب سود از خلقت نیست.

وی افزود: سؤال بعد این است كه چرا خداوند انسان را خلق كرد؟ خداوند که عرش و كرسی و این همه فرشتگانی را خلق كرده است كه جز خودش تعداد آن‌ها را كسی نمی داند؛ ملائكه ای كه زندگیشان تسبیح خداوند است؛ با آفرینش آن ها، افاضه رحمت محقق می شد، پس دیگر چه نیازی به خلقت انسان بود؟

استاد تفسیر قرآن كریم خاطر نشان كرد: پاسخ این است كه تنها انسان می تواند خلیفه خداوند شود؛ اما باز سؤالی پیش می آید كه چرا بین این همه ملائكه با این تسبیحاتشان، باید انسان خلیفه خدا باشد؟ چرا انسانی كه طبق سخن ملائكه،  می‌تواند فساد و خونریزی كند، باید خلیفه خدا باشد؟  

وی در پاسخ به این سؤال اظهار داشت: اجمالا پاسخ این است كه خداوند دارای نوعی رحمت ویژه است كه غیر از انسان نمی تواند آن را درك و از آن بهره و لذت ببرد.

آیت الله مصباح در تبیین پاسخ افزود: ما اول نیازی در خود احساس می كنیم و هنگامی که خداوند با رحمتش نیاز ما را بر طرف می كند، اهمیت آن نعمت را می‌فهمیم. اگر انسان، گرسنه نمی شد، اصلا متوجه رحمت خداوند نمی شد و اهمیت نعمت غذا را نمی دانست. انسان تنها موجودی است كه می تواند تدریجا نیازی ویژه را درك كند که هیچ موجود دیگری نمی تواند آن را درك كند؛ و این كه خداوند در پاسخ اعتراض ملائكه می فرماید: من چیزی می دانم كه شما نمی دانید، نه این كه خداوند نخواهد پاسخ را به آن‌ها بگوید؛ بلكه از این جهت بود كه آن‌ها نمی توانستند درك كنند.

این فیلسوف و متفكر اسلامی افزود: در واقع استعداد خاصی برای دریافت این رحمت الهی نیاز است كه فقط در انسان وجود دارد و دیگران نمی توانند به آن دست یابند؛ همان گونه كه برخی نیازها را جوان درك می كند، اما كودك نمی‌فهمد. زمانی انسان می تواند این رحمت خاص الهی را دریافت كند كه در اثر رشد انسانی، لیاقت درك نیاز به این نعمت را پیدا كند؛ در این صورت است که چون خداوند با رحمت خود، نیازش را برطرف كرد، انسان لذتش را احساس می‌كند.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به این كه تعداد اندكی، و شاید فقط چهارده معصوم به رشدی رسیده اند که آن نیاز را به طور كامل درك كردند و آن رحمت شامل حالشان شده است، ادامه داد: از آثار آن رشد این است كه فرد، نیمه شب میان نخلستان ها، به خاك می افتد و اشك می ریزد تا چنان بی هوش می شود كه عده ای گمان می كردند كه جان داده است! این حالت برای همان كسی رخ می‌داد كه شجاعت و صلابتش بركسی پوشیده نبود؛ همان كسی كه در مقابل سخت ترین بلاها صبر می كرد، اما در نیمه شب مانند مادر جوان از دست داده چنان گریه می كرد كه بیهوش می شد. این نشان از درك آن نیازی است كه دیگران از درك آن عاجز بودند و البته خداوند رحمتی شامل حال او می كرد كه لذت آن را نیز هیچ كس دیگری درك نمی كرد.

وی افزود: البته بخشی از لذت این رحمت خدا در دنیاست، و اصل رحمت در آخرت است؛ چرا كه این بدن جسمانی قابلیت درك برخی رحمت‌ها را ندارد و در آخرت، می تواند رحمت های بالاتر را نیز درك كند.

وی با طرح این سؤال كه آیا این رحمت، فقط مخصوص چهارده معصوم بود یا دیگران هم می توانند به رشدی برسند كه این رحمت را درك كنند؟ ادامه داد: باید توجه داشت رحمت الهی، ذومراتب است؛ و هرچند فقط چهارده معصوم شایستگی دریافت مراتب عالی رحمت الهی را دارند، اما دیگران نیز كه به طفیل وجود آنان خلق شده اند، می توانند با كمك گرفتن از ایشان، به برخی از این مقامات برسند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این كه از جمله مقدماتی كه برای موجودی فراهم می شود تا بتواند این رحمت الهی را دریافت كند، این است كه حركتش اختیاری باشد، ادامه داد: عمل درصورتی بار ارزشی دارد، كه از روی اختیار باشد، وگرنه عمل اجباری و بدون اختیار، ارزشی نخواهد داشت. در واقع رشد كردن و رسیدن به حدی كه شخص بتواند نیاز ویژه ای را درك كند، در گرو این است كه انسان بخواهد و زحمت بكشد تا رشد كند و به آنجا برسد.

علامه مصباح یزدی ادامه داد: هر چه دایره انتخاب وسیع‌تر باشد و گزینه های بیشتری برای انتخاب فراهم باشد و تصمیم گیری مشكل‌تر باشد، گرفتن تصمیم صحیح ارزشمندتر خواهد بود. لذا اگر ابزار معصیت در اختیار انسان است، به خاطر این است كه كارهای خوبش، ارزش پیدا كند.

استاد اخلاق حوزه علمیه با بیان این كه خداوند متعال هر انسانی كه استعداد بیشتری داشته باشد، گزینه های بیشتری برای انتخاب را بر سر راهش قرار می دهد ، ادامه داد: خداوند مسیر صحیح را به انسان می نمایاند تا انسان با اختیار خود، شاكر باشد یا كافر. اگر شاكر شد، زمینه برای رشد او و انتخاب گزینه های مطلوب تر، بیشتر فراهم می شود و در عین حال گزینه های عمیق‌تر بر سر راه او قرار می گیرد و دوباره باید انتخاب كند؛ و این روند تا آخرین لحظه ای كه در این دنیاست، ادامه می یابد.

وی افزود: از همین جا معلوم می شود كه چرا خداوند انسان را در این عالم خلق كرده است. پاسخ این است اگر در بهشت خلق می شدیم، نمی توانستیم لذت های بهشتی را درك كنیم، چرا كه درك آن لذت ها، به خاطر استعدادی است كه از روی انتخاب حاصل شده باشد. از این رو انسان باید در این عالم خلق شود و قدرت انتخاب مسیر حق و باطل را داشته باشد و در صورت انتخاب حق، وارد مرحله بالاتر و البته سخت‌تر شود و استعداد و رشد بیشتری پیدا كند تا آنجا که ظرفیت رحمت های بهشتی را درك كند.

آیت الله مصباح با اشاره به این كه هر چه انتخاب انسان صحیح باشد، در مرحله بعد، انتخابی سخت‌تر و عمیق‌تر را در پیش خواهد داشت تا رشد كند، ادامه داد: بر همین اساس هیچ كس امتحانش سخت‌تر از پیامبر اكرم (ص) نبود و سخت ترین امتحانات پس از او ویژه كسانی است كه شبیه ترین افراد به او باشند.

وی اظهار داشت: برای انتخاب صحیح باید در هر لحظه و هر مرحله هدف را بشناسیم، و بهترین راه رسیدن به هدف را بشناسیم، و قدم به قدم جلو برویم، و از امور مزاحم رسیدن به هدف اجتناب كنیم؛ و این امر مستلزم شناخت دین است؛ تا دین را نشناسیم نمی توانیم راه رسیدن به هدف و امور مزاحم آن را بشناسیم؛ این بهترین پاسخ است به این سؤال که چرا وارد حوزه شدیم.

آیت الله مصباح یزدی اولین وظیفه ای كه عقل بر عهده انسان می گذارد را شناخت راه دانست و افزود: عقل و تجربه در بسیاری از موارد می تواند انسان را در مسیر صحیح برای رسیدن به هدف، هدایت كند؛ اما اموری هم هست كه عقل راهی برای شناخت آن ندارد و دست عقل به آن نمی رسد؛ نمونه بسیار كوچك آن، تعداد ركعات نماز است كه عقل در شناخت مصلحت آن راهی ندارد؛ بسیاری ازمسائل زندگی انسان هاست كه عقل به تنهایی نمی تواند در آن قضاوت كند و لذا خداوند انبیاء را فرستاده است تا آنچه را نمی دانیم و نمی توانیم با عقل بدان دست یابیم را به ما تعلیم دهند.

آیت الله مصباح یزدی در پایان با اشاره به روایاتی در خصوص ارزش طلب علم، گفت: وقتی این میراث انبیاء در اختیار ماست و امكان شناخت و فهم آن  وجود دارد، ظلم است كه آن را كنار بگذاریم. لذا سزاوار است که دین را بشناسید و نیت خود را در این مسیر خالص كنید؛ که در این صورت، هر قدمی برمی دارید، پرواز به سوی عرش الهی است.

گفتنی است این دیدار نوزدهم تیرماه سال جاری در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.

برای دریافت صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!