علامه مصباح: برخی سمبل پیشرفت را آمریكا می دانند،‌ و به آن تقرب می‌جویند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در دیدار با جمعی از روحانیون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با بیان این مسئله که وقتی رهبری حكیم انقلاب بر مسأله ای تأكید می كنند، نشانه اهمیت آن است؛ اظهار داشت: یكی از مسائلی كه ایشان درمیان نخبگان حوزه و دانشگاه بر آن تأكید كرده اند، مسأله انقلابی بودن و حفظ صبغه انقلابی نهادهاست، که بعضی در این زمینه اظهار نظرهایی کردند، و برخی برداشت های اشتباه هم شد كه رهبری معظم به اشتباه‌بودن چنین برداشت هایی تصریح كردند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به این كه پاسخ به سؤالات متعدد در خصوص انقلاب، انواع انقلاب، جایگاه و عوامل تحقق آن، و آثار انقلاب، و هم چنین پاسخ به سؤالات در مورد انقلاب اسلامی نیاز به تدوین یك دائرة المعارف دارد، به برخی از این سؤالات اشاره كرد و اظهار داشت: از جمله سؤالات در مورد انقلاب اسلامی  این است كه این انقلاب از كجا سرچشمه می گیرد و چه زمینه ای به وجود آمد كه انقلاب به پیروزی رسید؟  چه اموری بستر را فراهم كرد و شرایط را برای پیروزی انقلاب مساعد كرد؟ آیا یك عامل در این انقلاب مؤثر بود یا عوامل متعددی در این انقلاب نقش داشتند؟  اگر عوامل متعددی در انقلاب نقش داشتند، كدام عامل مهم‌تر بود؟ چرا این انقلاب در دنیا به انقلاب اسلامی معروف شد، و اسلامی بودن این انقلاب به چه معناست؟ بنیان‌گذار این انقلاب چه اهدافی داشت؟ چگونه بستر آن را با فعالیت‌ها و سخنرانی هایش آماده كرد؟ كدام اهداف تحقق یافت؛ و چرا برخی اهداف تحقق پیدا نكرده است؟

وی با اشاره به سخنان حضرت امام (ره) گفت: امام (ره) بعد از انقلاب فرمودند هنوز بوئی از اسلام در ایران آمده است؛ لذا تا رسیدن به هدف اصلی از انقلاب -که بسیار وسیع بوده- فاصله بسیار است؛ رهبری نیز مراحلی را از تحقق انقلاب اسلامی تا برپایی تمدن اسلامی مطرح كرده اند كه تا رسیدن به تمدن اسلامی هنوز فاصله زیادی داریم.

علامه مصباح یزدی افزود: برای این كه انقلاب به نتایجش برسد، باید هر از چندگاهی در عملكرد انقلاب بازبینی صورت گیرد تا ببینیم چه كرده ایم؛ به هدف نزدیك شده ایم یا از آن دور شده‌ایم؛ چه موانعی بر سر راه است؛ آفت های انقلاب كدام است؛ و راه‌های آفت زدائی از آن كدام است؟ لذا جا دارد دانشنامه ای به نام دانشنامه انقلاب توسط عده ای متخصص تدوین شود و نهایتاً معیاری برای ارزش یابی انقلابمان مشخص گردد، تا بدانیم حركت ما صعودی و رو به هدف است، و یا نزولی است؛ و اگر نزولی است، باید چه كنیم؟

وی افزود: اگر پس از تحقیق و ارزیابی فهمیدیم انقلاب سیر نزولی پیداکرده، باید بررسی کنیم که چگونه باید با  آن برخورد كرد؛ چگونه باید انقلابی كه این همه برای آن بها داده شده و گل های بی مانندی به خاطر آن پرپر شده است را حفظ كنیم تا روزی نابود نشود. از همین رو بود كه امام (ره) بارها با تعابیر مختلف هشدار می دادند كه مبادا به روز اول بازگردیم.

آیت الله مصباح با اشاره به تعریف اصطلاحی انقلاب به دگرگونی ماهوی نسبتا سریع در امور اجتماعی، افزود: انقلاب‌ها می توانند در زمینه های سیاسی، صنعتی، علمی، فرهنگی و حتی دینی باشند؛ و محققان برای هركدام مصادیقی ذکر کرده‌اند، و بعضاً مصداق انقلاب فرهنگی را انقلابی در چین دانسته‌اند، اما می‌توان گفت مهم‌ترین انقلاب فرهنگی عالم، اصل اسلام است كه فرهنگ بشریت را عوض كرد، و البته انقلاب های كوچك‌تری نیز قبل از آن توسط دیگر انبیاء الهی در جوامع رخ داده بود.

وی با اشاره به این كه وقوع انقلاب اسلامی ادامه اسلام بود و همان هدف را دنبال می‌کرد، اظهار داشت: این انقلاب تك عاملی نبوده و عوامل متعددی در پیروزی آن نقش داشته اند؛ به عنوان نمونه، ملی شدن صنعت نفت قبل از نهضت حضرت امام (ره) یكی از عواملی بود كه زمینه برای انقلاب اسلامی را فراهم كرد؛ چرا كه ابعاد سیاسی و فرهنگی نیز پیدا كرد. این نهضت در جای خودش كار بسیار بزرگی بود، و البته به شهادت اسناد تاریخی، تأثیرگذار اصلی آن آیت الله كاشانی بود، ولی به نام مصدق ثبت شد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: احزابی كه قبل از انقلاب فعالیت داشتند، اجتماعاتی كه تشكیل می شد، و شعارهایی كه داده می شد، بسیار با هم متفاوت بودند؛ لذا اگر كسی بگوید تنها یك عامل در تحقق این انقلاب نقش داشت، كلام پخته ای نیست؛ اما كلام در این است كه این حركت‌ها با این كه ده‌ها سال و با پرداختن بهای سنگینی انجام می‌گرفت، نتوانست سبب تحقق و پیروزی انقلاب شود، و نهایت اثر آنها این بود كه دولت هایی عوض می شدند .

وی با اشاره به این كه عامل اصلی انقلاب اسلامی، طرح ارزش های اسلامی بر اساس حركت امام (ره) بود، ادامه داد: می توان گفت هیچ كس بهتر از امام (ره) این مردم را نشناخت؛ لذا وی با تدبیری الهی و با بهره گرفتن از شرایط دینی جامعه، سبب وقوع این انقلاب شد، چرا که واقعا كسی نمی‌توانست تصور كند كه دستگاه سیدالشهدا (ع) در بین مردم چه جایگاهی دارد، و این امام(ره) بود كه آن را شناخت و به خوبی از آن بهره‌برداری كرد؛ لذا باید مهم‌ترین عامل در انقلاب اسلامی را اسلام و ارزش‌های اسلامی دانست.

آیت الله مصباح با اشاره به این كه «اسلام» و «خداوند» كلماتی هستند كه بیشترین كاربرد را در سخنان امام (ره) داشته اند، ادامه داد: وقتی امام (ره) می‌خواست مردم را به حركت در آورده، علیه طاغوت بشوراند، می‌گفت: اسلام در خطر است! این در حالی بود كه در خطر بودن اسلام برای ماركسیست‌های مبارز، یك آرزو بود. امام فهمید انرژی‌های نهفته در جامعه با عامل دین تحریك می شود، و البته همین عامل است كه ارزش زندان رفتن، شكنجه شدن و جان دادن در راه آن وجود دارد.

آیت الله مصباح با این نتیجه‌گیری كه هرچند انقلاب ما تك عاملی نبود، اما عامل اصلی تحقق آن، انرژی دینی بود که امام هم از همین عامل استفاده كرد، به یقین و استواری امام اشاره کرد و ادامه داد: او در این راه هیچ شك و شبهه ای نداشت؛ لذا وقتی چند تن از بزرگان كه امام (ره) به آن‌ها اعتماد داشت، در پاریس خدمت امام (ره) رفتند و خواستند تا ایشان اجازه دهد كه مانند انگلیس كه ملكه در آن تشریفاتی است،  فعلا سلطنت باقی بماند و دولت عوض شود و كم كم سلطنت امری تشریفاتی و دولت به همه كاره آن تبدیل شود، امام (ره) نپذیرفت و بر رفتن شاه تأكید كرد.

وی با اشاره به نزول نصرت الهی بر امام (ره) و مردم، ادامه داد: همین امر سبب شد تا مردم برای اسلام انقلاب كنند؛ هر چند در كنار آن‌ها، برخی از مردم نیز به خاطر ظلم‌ها و آزار و اذیت‌های رژیم پهلوی به ستوه آمده بودند و با شاه مخالفت می كردند، اما تعیین كننده و به ثمر رساننده همان اسلامی بود كه امام (ره) آن را مطرح كرد.

وی در توضیح معنای اسلامی بودن انقلاب، اظهار داشت: اسلامی بودن انقلاب یعنی در وهله اول، هدف انقلاب باید اسلام‌پسند باشد؛ دوم، روش هایی كه به كار گرفته می شود، از نظر اسلام مجاز باشد، و سوم، ابزارهایی كه در این راه به كار گرفته می شود، ابزارهایی باشد كه به كارگیری آن جایز بوده، برای تحقق آن اهداف به كار گرفته شود، و نه برای منافع شخصی و گروهی و حزبی.

آیت الله مصباح افزود: در حال حاضر كه نزدیک به 40 سال از انقلاب اسلامی می گذرد، مسأله مهم این است كه آیا شرایط به گونه ای است كه خیالمان از حفظ دستاوردهای انقلاب راحت باشد و وظیفه ما رشد و تكامل انقلاب باشد و یا حتی اصل انقلاب و دستاورد‌ها نیز مورد تهدید است؟ باید بسنجیم چقدر مسئولین ما هدفشان اسلامی است، و چه میزان روش های اسلام پسند مورد استفاده قرار می گیرد، و چه قدر از ابزار مشروع برای تحقق اهداف اسلامی استفاده می شود، و مسأله مهم‌تر این كه آیا خطری این انقلاب را تهدید می‌كند یا خیر؟

وی به اهمیت شناخت معیار اشاره کرد و افزود: باید بدانیم معیار قضاوت درباره پیشرفت به سوی اهداف انقلاب و خطرهایی که آن را تهدید می‌کند چیست تا بفهمیم پدیده هایی كه اتفاق می افتد برای انقلاب مفید است یا خیر؛ تا چه اندازه باید حركتی كه گروهی دنبال می كنند را تأیید كنیم؛ و چگونه حركت هایی كه ناآگاهانه، و یا خدای نكرده عامدانه، بر علیه انقلاب انجام می‌شود را بشناسیم؟ به عنوان نمونه، در كشور هنوز هستند افرادی با تفكراتی شبیه جبهه ملی، قائل به ناسیونالیسم و ایرانی‌گری‌اند. تا چه حد نظرات و تفكرات این افراد در راستای انقلاب است؟ آیا آب و خاك و نیاكان بود كه سبب اهمیت‌یافتن و پیدایش انقلاب شد، یا چیز دیگری موجب شد شهدا حاضر شوند جانشان را برای آن فدا كنند؟

وی ضمن هشدار نسبت به این كه مبادا بعد از پرداخت این بهای گزاف برای انقلاب، به شعار شاه برگردیم، و قدم در راهی بگذاریم كه روح آن ناسیونالیسم است، ادامه داد: هیچ كس با پیشرفت اقتصادی و توسعه مخالف نیست؛ از كشورهای فقیر گرفته تا كشورهای به ظاهر پیشرفته خواهان پیشرفت هستند؛ و اصلا روح استعمارها و سلطه جویی ها، استفاده از ثروت  دیگران برای رشد و پیشرفت اقتصادی است، و حتی احمق ترین افراد نیز پیشرفت را دوست دارند، اما باید دید معنای پیشرفت در انقلاب اسلامی چیست، و آیا كارهای انجام شده در جهت توسعه ای است كه اسلام می پسندد؟

آیت الله مصباح با تأكید بر «هدف» نبودن پیشرفت اقتصادی، ضمن اشاره به عدم تقابل اسلام با پیشرفت و تأمین نیازهای مادی افراد، اظهار داشت: انسان موجودی دارای دو بعد جسمی و روحی است، و اسلام برای هر دو بعد انسان برنامه دارد؛ لذا اگر اسلام به معنای واقعی محقق شود، حتما پیشرفت اقتصادی و سیاسی و فرهنگی هم رخ خواهد داد؛ اما باید دید آنچه سبب شده تا این انقلاب، اسلامی باشد چیست؟ آیا اصلاح معیشت به قدری اهمیت دارد كه فرد جانش را فدای آن كند و زندان و شكنجه را به جان بخرد؟

وی اسلام را محور و هدف اصلی انقلاب اسلامی دانست و با طرح این سؤال که از این هدف دورتر شده ایم و یا به آن نزدیك تر، افزود: اگر انصاف را رعایت كنیم، و بدون خوش بینی یا بدبینی، با واقع بینی كامل به روند تحولات جامعه پس از انقلاب اسلامی نگاه كنیم متوجه می شویم که نقطه های مثبت و بسیار ارزنده ای هستند كه در سایه انقلاب به آن رسیده ایم؛ نقاطی كه در تاریخ كم نظیر بلكه بی نظیر است؛

آیت الله مصباح با اشاره به نعمت عظیم رهبری افزود: یك نمونه از نقاط برجسته و روشن انقلاب آن است كه در تاریخ 2500 ساله ایران، هیچ‌گاه كسی در رأس حكومت قرار نگرفته بود كه حاضر باشد تمام عمر و دارایی و فرزندانش را فدای ارزش های متعالی كند و به چیری جز آن توجهی نداشته باشد؛ هرچند اگر بخواهم در این زمینه بیش از این سخنی بگویم، ممکن است متهم به افراط در توصیف و مبالغه گویی شوم، و لذا از آن می گذرم.

وی با اشاره به این كه با وجود نعمت های فراوانی كه در سایه انقلاب شامل حال ما شده، كمبودها نیز فراوان، و متأسفانه رو به افزایش است، ادامه داد: نباید بركمبودها چشم ببندیم، و حداقل باید وظیفه خود را در زمینه‌ی كمبودهایی كه به ما مربوط می‌شود را بدانیم و اقدام كنیم؛ و از آنجا كه یك نفر یا یک گروه نمی‌تواند همه چیز را اصلاح كند، باید برنامه‌ای جامع در این زمینه تدوین شود، تا بر اساس طرحی حساب‌شده، نیروهایی تربیت شوند تا به مرور این اصلاح را به انجام برساند.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان این كه هر جا اصلاح‌گری مناسبی صورت گرفته، از جایی محدود شروع شده و به تدریج تكثیر شده است، ادامه داد: امام (ره)، اصلاح را از شاگردان خودش شروع كرد؛ چون می دانست كه تنها و بدون رسانه نمی تواند حرفش را به 15 میلیون مردم ایران در آن زمان برساند؛ لذا از نخبگانی استفاده كرد كه نقش امام (ره) را در سطح نازل تری ایفا كنند، و البته امام (ره) هم این درس را از ائمه (ع) فراگرفته بود.

وی با اشاره به برنامه ائمه (ع) برای نشر اسلام و تغییر و اصلاح فكر مردم افزود: هنگامی که امام حسین (ع) و همه یارانش در روز عاشوا شهید شدند؛ اصلاح امت با كدام نیرو باید صورت می گرفت؟ امام سجاد (ع) راهی را شروع كرد و در ادامه، امام باقر(ع) و امام صادق (ع) آن را تكثیر كردند، و كار به جایی رسید كه حتی شاگردانی برای دورترین نقاط آماده و گسیل كردند. بسیاری از امام‌زداگانی كه در گوشه و كنار كشورمان هستند، نمونه هایی از همین شاگردان و فرستادگان هستند كه فكر مردم را عوض كردند. چرا كه تا انسان با فكر صحیح ساخته نشود، هیچ پدیده اجتماعی صحیحی در جامعه رخ نخواهد داد.

آیت الله مصباح با بیان روش تربیتی ممتاز اسلام و توجه به تأمین نیازهای مادی بشر در کنار نیازهای اصیل الهی، ادامه داد: از آنجا که انسان گرسنه یا مریضی كه پول دارو ندارد، آمادگی ذهنی برای شناخت معارف دین پیدا نمی‌کند، باید ضروریات وی تأمین شود؛ و روش تعلیم و تربیت در اسلام چنان این ابعاد را در هم تنیده و با هم در نظر گرفته است كه گویا انفكاك ناپذیرند؛ لذا وقتی می خواهد بگوید خدا را پرستش كنید، می‌فرماید: خدایی را پرستش كنید كه به شما روزی داد و از خوف و ناامنی نجات داد؛ یعنی حتی مادیات را انگیزه‌ای برای پرستش خدا قرار می‌دهد؛ یا وقتی واجبات شرعی را بیان می كند، بلافاصله بعد از نماز، زكات را ذكر می كند؛ یا هنگامی که آسیب های اجتماعی را می شمارد، از عدم اكرام یتیم و عدم اطعام مسكین و حب بیش از حد مال می‌گوید و برای آن‌ها عذاب قائل می‌شود.

این مفسر قرآن كریم با اشاره به آیاتی از قرآن كریم، گفت: متأسفانه ما برای درمان دردها و رسیدن به اهدافمان به سراغ قرآن نمی‌رویم، بلكه سراغ غرب می‌رویم و آنها را الگو قرارداده، تلاش می‌کنیم ببینیم آن‌ها چه برایمان آورده اند. بعضی آمریكا را به عنوان پیشرفته ترین كشور در زمینه اقتصاد الگو قرار می دهند، و وقتی گفته می‌شود تنها درصد کمی از مردم آمریكا سرمایه دار شده اند و دیگران روز به روز فقیرتر می شوند، آن را توجیه كرده و می گویند: چنین چیزهایی لازمه پیشرفت است و باید پذیرفت! یا اگر چنین نمی كردند، نمی توانستند به این ترتیب كرات آسمانی را تسخیر كنند! گویا این عده پیشرفت را فقط در ساخت قمر مصنوعی می دانند كه سرمایه آن هم باید از جیب مردم دزدیده شود، و راهی جز این برای پیشرفت وجود ندارد!

آیت الله مصباح یزدی افزود: شاید در بین مسئولان كسانی باشند كه آرزو داشته باشند، كشورشان مانند یكی از ایالت های امریكا شود، یا حداقل مانند اسرائیل مورد حمایت آمریكا قرار بگیرد؛ چرا كه سمبل پیشرفت را آمریكا می دانند،‌ و به آن تقرب می‌جویند. از نظر آن‌ها اسلام همان نماز و روزه است، و مسئولان نیز نباید دغدغه آخرت مردم را داشته باشند؛ بلكه تنها باید به فكر توسعه باشند، آن هم به سبك و روشی كه آمریكا می‌گوید.

وی با اشاره به فاصله‌گرفتن مسئولان از اندیشه‌ها و انگیزه‌های رزمندگان دفاع مقدس، این سؤال را مطرح کرد: آیا افكار دست انداركاران و مسئولان، همانند تفكر جوانانی است كه در اوایل انقلاب در جبهه‌ها پرپر شدند؛ همان‌هایی كه حاضر بودند جانشان را فدای یك لحظه عمر امام كنند؟ آیا موضع گیری مسئولان نسبت به رهبری جامعه، مانند موضع آن‌ها نسبت به رهبری است؟! اگر مسئولی در نظام اسلامی از راه های مختلف، میلیون‌ها تومان حقوق دریافت کرده، آن را نشانه پیشرفت و مایه افتخار بداند، و در كنار او، مرد یا زنی به خاطر نداشتن پول دارو جان دهد، این با انقلاب اسلامی سازگاری ندارد، و همین‌ها موجب فاصله‌گرفتن مردم از انقلاب و عدم همراهی ایشان با مسئولان می‌شود، تا عطای انقلاب را به لقایش ببخشند.

وی با اشاره به اهمیت جایگاه و نقش نخبگان در هدایت جامعه، ادامه داد: اگر بخواهیم به سمت هدفی كه امام (ره) برای آن قیام كرد و انقلاب با همان هدف به پیروزی رسید، حركت كنیم، باید تفكر نخبگان، به سمت اهداف انقلاب و اسلام معطوف شود و در مسیر انقلاب قرار گیرد؛ به گونه ای كه ارزش در نگاه آن ها، همان ارزش های اسلامی باشد؛ و تأكید رهبری در جمع نخبگان بر مسأله انقلابی گری به همین دلیل است.

وی در پایان سخنانش در نتیجه گیری از بحث چنین گفت: یك فرد یا یک گروه نمی تواند در جمعیت 80 میلیونی تغییری دفعی ایجاد كند، بلكه این کار نیاز به برنامه‌ای مانند برنامه اهل بیت (ع) برای گسترش اسلام ناب، و برنامه امام راحل (ره) برای تحقق انقلاب دارد؛ وگرنه اختلاف‌كردن با یكدیگر و حزب‌بازی نمی تواند كار را پیش ببرد. راهی كه برخی از ما می رویم با راهی كه امام (ره) با انقلاب اسلامی برای ما مشخص كرد، زاویه دارد! باید راهمان را عوض كنیم و نسخه انبیاء و ائمه (ع) را برای رسیدن به آرمان‌ها و اهداف انقلاب و اسلام در جامعه پیاده کنیم.

گفتنی است دیدار علامه مصباح یزدی با جمعی از روحانیون سپاه دوازدهم مردادماه جاری در هتل امامت مشهد مقدس برگزار شد.