علامه مصباح: روال سنتی حوزه پاسخ‌گوی نیازهای امروز جامعه نیست

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: غالبا در برنامه‌ریزی‌ها از تجربه‌های موفق گذشته استفاده می‌شود، اما کمتر به آینده و شرایط متفاوت آن نسبت به گذشته توجه می‌شود. امروز عده‌ای حتی در اصل وجود خدا تردید کرده‌اند؛ با این وجود نمی‌توان فقط به تجارب گذشته و رویه سنتی حوزه اکتفا کرد؛ امروز نیازها، و در نتیجه تکالیف جدیدی به وجود آمده که باید به آن‌ها توجه کرد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) در مراسم تجلیل از اساتید این مؤسسه با اشاره به این كه توجه داشتن به وجود كمبودها و لزوم رفع آنها، خود توفیقی الهی است، افزود: بنده به خاطر دارم در اوایل طلبگی كه مصادف با زمان پهلوی دوم بود و سخت‌گیری‌ها نسبت به حوزه كاهش یافته بود، ساعت‌ها فكر می‌كردم كه برای خدمت به مردم چه كاری از دست ما ساخته است، اما چیزی به ذهنم نمی‌رسید! چون اصلاً زمینه‌ای برای بسیاری از كارها فراهم نبود و هیچ امیدی برای خدمت به مردم وجود نداشت؛ اما به بركت انقلاب زمینه خدمت فراهم شده است.

آیت‌الله مصباح یزدی عدم توجه به كمبود‌ها و رضایت به وضع موجود را سبب ركود دانست و خاطر نشان كرد: البته باید دانست كه پدیده‌های اجتماعی ـ‌‌اعم از مطلوب و نامطلوب‌ـ تك عاملی نیستند و عوامل مختلفی در ایجاد آن‌ها نقش دارد. امروز احساس می‌كنیم که این آفت بزرگ در حوزه‌ها وجود دارد كه انگیزه قوی و تحرك لازم برای تحصیل و تحقیق كم است، اما نمی‌توان یك عامل را منشأ این مشكل دانست؛ بلكه مجموعه‌ای از عوامل سبب پیدایش چنین آفتی شده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن یادآوری خاطراتی از گذشته، اظهار داشت: زمانی خود من در شبانه‌روز فقط دو ساعت برای انجام كارهای ضروری و واجبات، و پنج ساعت برای استراحت فرصت داشتم، و بقیه وقتم را در حال تحصیل، مطالعه یا مباحثه بودم؛ از برخی بزرگان هم نقل شده كه در گذشته برخی از طلاب و علما بیش از این هم فعالیت داشته‌اند. اما در شرایط امروزی وضعیت طلاب تغییر كرده است.

وی یكی از عوامل كم شدن مدت زمان تحصیل و مطالعه را پیشرفت تكنولوژی دانست، و گفت: تكنولوژی و ابزار جدید با همه فوایدی كه دارد، بخش زیادی از وقت افراد را به خود اختصاص داده، و تماشای برنامه‌های مختلف تلویزیون و سرگرمی‌های جدیدی كه در كامپیوترها و گوشی‌های موبایل وجود دارد، آنها را به آفتی برای تحصیل و مطالعه تبدیل كرده است.

آیت‌الله مصباح یزدی تغییر شرایط ساده زندگی گذشته به شرایط زندگی در عصر حاضر را یكی دیگر از عوامل كم شدن میزان وقت مطالعه و تحقیق دانست، و افزود: در گذشته زندگی‌ غالب مردم بسیار ساده بود؛ اما امروز علی‌رغم وجود گرانی‌های آزاردهنده، زندگی اغلب مردم نسبت به گذشته پرزرق و برق‌تر شده است؛ البته شرایط كنونی جامعه چنین ایجاب می‌كند و نمی‌توان آن را عیب دانست.

عضو جامعه مدرسین با اشاره به نمونه‌های متعددی از تفاوت‌های زندگی ساده گذشته با زندگی‌های امروزی، اظهار داشت: جای شكرگزاری است كه با بهبود شرایط زندگی و افزایش امكانات زمینه برای علم‌آموزی و پیشرفت بیشتر فراهم شده است؛ اما همین تغییر شرایط مشكلاتی را برای سرپرست خانواده به وجود آورده و پدر خانواده باید برای تأمین نیازهای ضروری زندگی خود و خانواده‌اش ذهن و وقت خود را صرف كسب درآمد بیشتر كند.

وی تأكید كرد: البته صرف كردن وقت برای كسب درآمد بیشتر جهت تأمین مخارج ضروری زندگی، نه تنها قابل سرزنش نیست، بلكه لازم است؛ اما اگر از حد متعارف بگذرد، تبدیل به آفت می‌شود. این آفت زمانی خطرناک‌تر است که کسی بخواهد با تحصیل و پیشرفت علوم دینی، کسب درآمد بیشتری داشته باشد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم ضعف انگیزه را از دیگر عوامل تنبلی و سستی برای تحصیل و تحقیق علوم دینی برشمرد، و افزود: اگر در کنار پیشرفت تکنولوژی، رشد اخلاقی نیز وجود داشته باشد، علاوه بر پیشرفت بهتر، تهدیدها نیز به فرصت تبدیل می‌شود؛ بنابراین باید برای ایجاد انگیزه در طلاب تلاش کرد.

آیت‌الله مصباح یزدی این دنیا را محل آزمایش و امتحان‌های الهی دانست، و گفت: امروزه با ابزار موجود، بیش از گذشته زمینه برای رشد فراهم است‌؛ در مقابل نیز عوامل فساد و دسترسی به ابزار آن بسیار بیشتر شده، تا زمینه امتحان الهی فراهم شود؛ در نتیجه هر چند امتحانات دشوارتر شده، اما سربلندی در آزمون‌های سخت‌تر، رشد بیشتری به دنبال دارد.

وی با بیان این‌‌که به برکت انقلاب زمینه رشد بیشتر فراهم شده است، ادامه داد: در چنین شرایطی ما باید ببینیم چه وظیفه‌ای داریم و چه کاری می‌توانیم انجام دهیم که دین بهتر ترویج شده و زمینه سربلندی در امتحانات الهی، و در نتیجه رشد بیشتر برای انسان‌ها فراهم شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم‌چنین گفت: نکته بسیار مهمی که از آن غفلت شده این است ‌‌که در برنامه‌ریزی‌ها غالبا از تجربه‌های موفق گذشته استفاده می‌شود؛ ‌اما  کمتر به آینده و شرایط متفاوت آن نسبت به گذشته توجه می‌شود.

این استاد حوزه علمیه قم با تأكید بر این‌‌که شرایط نسل‌های گذشته با نسل‌های آتی قابل مقایسه نیست، اظهار داشت: در گذشته هرگز زمینه گناه، این چنین وسعت نداشت؛ از سوی دیگر در خانواده‌های متدین، زمینه آشنایی با دین فراهم بود. اما امروز، وضعیت به گونه دیگری است و عوامل مختلف اجتماعی، از جمله پیشرفت تکنولوژی نسل جدید را به سمت دیگری سوق می‌دهد.

وی افزود: امروز بسیاری از کودکان به کامپیوتر و ابزارهای ارتباطی و سرگرمی‌های جدید دسترسی دارند و علاقه وافر آنها به این ابزار موجب می‌شود كه ساعت‌ها وقت خود را صرف آنها کنند؛ اما علاقه‌ای به خواندن نماز ندارند. امروز زمینه‌های فساد خیلی بیش از گذشته است؛ عواملی که سبب فساد در اعتقادات، ارزش‌ها و رفتار‌ها می‌شود.

آیت‌الله مصباح یزدی با تأکید بر لزوم توجه به فضای مجازی، خاطر نشان کرد: از سؤالاتی که به دست ما می‌رسد معلوم می‌شود که شبهات بسیار جدی در زمینه‌های فكری و اعتقادی برای مردم مطرح است؛ امروز عده‌ای در اصل وجود خدا تردید کرده‌اند؛ با این وجود نمی‌توان فقط به تجارب گذشته و رویه سنتی حوزه اکتفا کرد؛ امروز نیازها، و در نتیجه تکالیف جدیدی به وجود آمده که باید به آن‌ها توجه کرد.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم در پایان خاطر نشان کرد: باید مسئله تخصص و متخصص‌پروری در حوزه مطرح و فراگیر شود؛ یعنی سلسله‌ای از درس‌های عمومی که نیازهای اولیه دینی را در زمینه‌های مختلف تأمین می‌کند، در نظر گرفته شود و بعد از آن فراگیری این دروس، طلاب در رشته‌های تخصصی مشغول به تحصیل شوند.

وی افزود: هم‌چنان‌که در گذشته یک حکیم‌باشی در همه زمینه‌ها و برای همه امراض نظر می‌داد، اما امروز برای هر اندامی چند رشته تخصصی وجود دارد، در شرایط كنونی نیز نمی‌توان تمام علوم دینی را با روش‌های سنتی و متداول حوزه تبیین کرد، بلكه باید برای هر زمینه‌ای تخصص جداگانه‌ای در نظر گرفته شود.

در پایان این مراسم سه نفر از اساتید نمونه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) لوح تقدیر خود را از دست علامه مصباح یزدی دریافت کردند.

گفتنی است مراسم گرامی‌داشت مقام استاد و تجلیل از اساتید برتر مؤسسه امام خمینی(ره)، سوم اردیبهشت ماه سال جاری در سالن همایش‌های این مؤسسه برگزار شد.

انتهای پیام/

برای شنیدن صوت این جلسه اینجا را کلیک کنید!

تاریخ: 
1398/2/3